Białynicze

BIAŁYNICZE (Białyniczi) – dawniej w dekanacie orszańskim archidiecezji wileńskiej w Wielkim Księstwie Litewskim, obecnie na Białorusi w obwodzie mohylewskim, ośrodek kultu Matki Bożej Białynickiej.

Włość książęca, m.in. na pocz. XVII w. Sapiehów, w XVIII w. Ogińskich, następnie Radziwiłłów. Drewniany kościół Wniebowzięcia NMP i klasztor Karmelitów Trzewiczkowych z 1622 ufundował Lew Sapieha, kanclerz litewski. Było to wotum za zwycięstwo pod Moskwą w 1618. Od 1634 wielką czcią był otaczany renesansowy obraz Madonny z Dzieciątkiem nieznanego malarza (według legendy obraz został namalowany przez anioła). Z obawy przed rabunkiem w czasie zamieszek wojennych wiatach 1655-1760 obraz był przechowywany w twierdzy Lachowicze, gdzie kult rozwijał się nadal. Tradycja głosi, że to dzięki wstawiennictwu Matki Bożej Białynickiej Lachowicze wytrzymały sześciomiesięczne oblężenie wojsk Chowańskiego. Nowy kościół w Białyniczach został wzniesiony w 1740. Uznając rangę i zasięg cudów oraz łask uzyskiwanych za sprawą Maryi w cudownym wizerunku białynickim papież Benedykt XIV wyraził w 1756 zgodę na koronację obrazu. Uroczystość odbyła się 20 września 1761, koronatorem był biskup smoleński Jerzy Mikołaj Hylzen. Na uroczystość ściągnęli pielgrzymi z Orszy, Witebska, Szkłowa i Mścisławia.

Ze względu na rangę kultu Białynicze określano często jako białoruską Częstochowę.

W 1772 ośrodek znalazł się w zaborze rosyjskim. Po kasacie klasztoru (1832) i przekształceniu kościoła w cerkiew prawosławną (1872) oryginalny obraz prawdopodobnie ukryto, w jego miejsce umieszczając kopię. Po 1917 świątynia uległa zniszczeniu, a obraz Matki Bożej oddano do muzeum. W 1965 na miejscu dawnego kościoła zlokalizowano placówki kulturalne i handlowe.

W Polsce kopie obrazu Matki Bożej Białynickiej są czczone w Warszawie (kościół Narodzenia NMP na Lesznie) i w  Woli Gutowskiej (kościół Karmelitów). Pojawiają się głosy (zwłaszcza wśród karmelitów trzewiczkowych), że obraz w Woli Gułowskiej to ukryty niegdyś w Białyniczy oryginał.