KONOPNICA

We wsi kościół paraf. Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny i św. Katarzyny Aleksandryjskiej, murowany, wzniesiony w 1905 r. W sąsiedztwie pozostałości poprzedniego kościoła murowanego z ok. 1650 r. i ruina murowanej dzwonnicy z końca XVIII w. Resztki parku dworskiego z XIX w. Mogiła i obelisk w miejscu egzekucji ok. 300 więźniów z Zamku lubelskiego, zakładników i partyzantów rozstrzelanych w 1. 1941-43.

8 km na pd. zach. drogą 747 – Matczyn. We wsi pozostałości kościoła paraf.: murowana plebania z 1921 r. oraz d. murowany szpital z 2 poł. XIX w. Istniejący tu d. modrzewiowy kościół paraf, przeniesiony został do Muzeum Wsi Lubelskiej. Obecny kościół paraf. Wniebowzięcia Najświętszej Panny Marii wybudowany w l. 1937-47 wg proj. arch. Jerzego Siennickiego. Wyposażenie barokowe. Na cmentarzu grzebalnym grobowa kaplica Ligowskich z 1905 r. Murowany dworek z końca XIX w., w sąsiedztwie murowana obora, chlewnia i stodoła z tego samego okresu oraz fragmenty parku z XVII-XIX w.

W pobliżu wsi 15/16 kwietnia 1944 r. odbyła się operacja „Most nr 1″ jedna z najtrudniejszych i najbardziej ryzykownych operacji wojskowych, polegająca na lądowaniu alianckiego samolotu w okupowanym kraju i ponownym starcie. Zanim odbyła się operacja „Most”, w pobliskiej wsi Kolonia Pawlin rozegrała się tragedia oddziału AK ppor. Wojciecha Rokickiego „Nerwy”, jednego z najpopularniejszych dowódców na Lubelszczyźnie, który miał ubezpieczać tę operację i w tym terenie przebywał od dłuższego czasu. 7 kwietnia 1944 r. oddział kwaterując we wsi w terenie łatwo dostępnym, nie zachowując należytej ostrożności został przed południem zaatakowany przez Niemców w sile batalionu. W czasie pięciogodzinnej walki z ok. 60-osobowego oddziału zginęły 32 osoby. W większości byli to uczniowie lubelskich gimnazjów. Dowódca ukarany został surową naganą, ale wkrótce odbudował oddział i dobrze nim dowodził w czasie operacji „Burza”. Partyzanci pochowani zostali na cmentarzu w Babinie.

15 km na pd. zach. drogą 747 – Bełżyce. Miasto (ok. 6700 mieszk.) położone na Równinie Bełżyckiej, siedziba urzędu gminy.
Prawa miejskie nadane w 1417 r, dzięki staraniom Jana z Tarnowa, utracone w 1869 r„ ponownie nadane w 1958 r. Około 1430 r. zbudowany tu był zamek. W XV-XVI w. miejsce zjazdów szlachty z Lubelszczyzny. W XVI-XVIII w. ośrodek arianizmu. W XVI w. żył tu słynny lekarz żydowski Jaków Nahman. Od 1795 r. w zaborze austriackim. Od 1809 r. w Księstwie Warszawskim. Od 1815 do 1918 r. w Królestwie Polskim. W końcu XIX w. przebywał tu rabin żydowski Gedaliah Samuel Jakobson. Od 1940 do maja 1943 r. w Bełżycach hitlerowcy urządzili getto żydowskie dla ok. 3500 osób, w którym przetrzymywali także Żydów z Niemiec (m.in. ze Szczecina), z Krakowa i Lublina. Stąd wywieźli ich do obozu zagłady na Majdanku i do obozu w Budzyniu.
Zachowany układ urbanistyczny z XV-XVIII w. z rynkiem, na którym pomnik poświęcony pamięci 23 Polaków, więźniów Zamku lubelskiego, rozstrzelanych 9 czerwca 1944 r. przez oddział SS. Murowany kościół paraf. Nawrócenia św. Pawła Apostoła, późnorenesansowy, prezbiterium sprzed 1654 r., wieża i nawa z 1675-1695 r., zniszczony pożarem w 1822, odbudowany w 1855-1857 r. Wewnątrz późnorenesansowa dekoracja sztukatorska. Ołtarze boczne rokokowe z XVIII w. Przy kościele murowana dzwonnica wzniesiona w 1.1855-1857, podwyższona w 1948 r. Murowana przykościelna kostnica oraz mur z trzema kapliczkami zbudowane w tym samym okresie co dzwonnica. W sąsiedztwie kościoła murowana plebania z ok. 1925 r., nadbudowana po 1945 r., oraz murowana organistówka z lat trzydziestych XX w. zaprojektowana przez Bohdana Kelles-Krauze w 1922 r. W dzielnicy Podzamcze pozostałości zamku z pocz. XV w., wzniesionego zapewne dla Jana z Tarnowa herbu Leliwa, zaadaptowanego w 1829 r. na browar i gorzelnię, a w 1942 r. na mleczarnię. Dawny murowany zajazd z przeł. XVIII i XIX w., spalony i odbudowany w 1914. Murowany dwór z poł. XIX w., obecnie szpital, w pobliżu pozostałości parku. Dawny cmentarz żydowski – uporządkowany w 1990 r.