BIELSKO-BIAŁA HAŁCNÓW – sanktuarium Matki Bożej Bolesnej w Hałcnowie, dzielnicy Bielska-Białej. Główne obok Rychwałdu sanktuarium diecezji bielsko-żywieckiej.
Kult związany z figurą Matki Bożej Bolesnej najprawdopodobniej zaczął rozwijać się w pocz. XVIII w. Pierwsza pisemna wzmianka pochodzi z 1764, kiedy to Jan Grzybkowski, pisarz dworski, odnotował: „Na dębie – nieopodal dworu – znajduje się czczona przez lud rzeźba Matki Bożej Bolesnej, trzymającej na kolanach ciało umęczonego swego Syna”. Kult zaczął zataczać coraz szersze kręgi od 1767, po cudownym ocaleniu statuy podczas burzy. Piorun uderzył wówczas w drzewo, na którym zawieszona była gablota z figurą, gablota została rozbita, a sukienka okrywająca Matkę Bożą spłonęła. Jeszcze w 1767 wzniesiono obok dębu niewielką kapliczkę i umieszczono w niej ocalałą rzeźbę. Przybywająca ludność, polecając się opiece Hałcnowskiej Pani, doznawała licznych cudów i łask (historycznie potwierdzone pochodzą już z 1781). W związku z coraz liczniejszym napływem pielgrzymów oraz dla zapewnienia figurze należnej czci w latach 1777-1781 zbudowano murowany kościół i 6 listopada 1784 dokonano uroczystej translacji piety z przydrożnej kapliczki do kościoła (z udziałem 12 księży i 3000 wiernych). W 1825 sanktuarium nawiedził biskup krakowski Tomasz Ziegler i konsekrował świątynię ku czci NM Panny. Ponieważ najwięcej pielgrzymów gromadziło się w święta Nawiedzenia NMP i MB Różańcowej, papież Grzegorz XVI w 1844 nadał parafii na te święta przywileje odpustu zupełnego. Trzeci odpust Matki Bożej Bolesnej zaczęto obchodzić w 1897. W 1891 w Hałcnowie osiadły siostry serafitki (Córki NMP Bolesnej), do dzisiaj związane z sanktuarium. W dziejach kultu rok 1945 był tragiczny, ponieważ podczas walk wojsk radzieckich z hitlerowcami pieta spłonęła. Obecnie cześć odbiera nowa figura wykonana wkrótce po wojnie przez nieznanego artystę. Wyglądem nie przypomina ona poprzedniego wizerunku, przedwojenna statua była tzw. pietą radosną z Chrystusem wielkości dziecka na kolanach, obecna należy do kręgu piet bolesnych.
Potwierdzeniem wielowiekowego kultu związanego z figurą były z pewnością jej koronacje: biskupia w 1926, dokonana przez biskupa sufragana krakowskiego Anatola Nowaka, oraz papieska w 1993, kiedy to korony nałożył metropolita krakowski kard. Franciszek Macharski.
Sanktuarium prowadzi bardzo ożywioną działalność duszpasterską, przejawiającą się bogatym programem nabożeństw i uroczystości religijnych (np. nabożeństwa sobotnie do Matki Bożej Hałcnowskiej, czuwania nocne od kwietnia do października, pielgrzymka chorych, pielgrzymki młodzieży). Od dawna na odpust Nawiedzenia NMP licznie przybywają matki z małymi dziećmi oraz rodziny oczekujące potomstwa, którym udzielane jest specjalne błogosławieństwo. Należy również wspomnieć, iż przez wieki sanktuarium hałcnowskie gromadziło nie tylko ludność polską, ale i liczną na tym terenie ludność pochodzenia niemieckiego. Założone w 1952 w Bawarii Koło Hałcnowian do dzisiaj utrzymuje żywe kontakty z sanktuarium.